کد مطلب:29993 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:17

گنجینه پرسمان » اعتقادات

براساس قرآن وضعيت كلي انسان در قيامت چگونه است؟

1ـ هر كس به فكر خويش است
« يَوْمَ يَفِرُّ الْمَرء مِنْ اخيهِ و اُمِّه و اَبيهِ و صاحِبَتِهِ وَ بنيهِ لِكُلِّ امْرِءٍ مِنْهُمْ يَوْمَئِذٍ شَان يُغْنيهِ» عبس /37-34
] رستاخيز روزي است كه انسان، از برادر، مادر، پدر، زن و فرزندان خود مي گريزد و براي هر يك از آنان امري است كه توجه به آن او را از توجه به ديگران بي نياز نموده است(هر كس به فكر خويش است) [
كسي نمي تواند به ديگري سود يا زيان برساند
« فَالْيَوْمَ لايَمْلِكُ بَعْضَكُمْ لِبَعْضٍ نَفْعاَ وَ لا ضَرّاً وَ نَقُولُ لِلذَّينَ ظَلَمُوا ذُوقُوا عَذابَ النّارِ التَّي كُنْتُمْ بها تُكَذِّبُونَ » سباء/42
]امروز كسي قادر بر رساندن سود يا زيان به ديگري نيست و به ستمگران ميگوئيم عذاب دوزخ را كه انكار مينموديد، بچشيد. [
در آيه ديگر ميفرمايد:
« يَوْمَ لا تَمْلِكُ نَفْسٌ لِنَفْسٌ شَيْئاً وَ ْالاَمْرُ يَوْمَئِذٍ لِلّهِ» انفطار/9
]روزي كه فردي براي فرد ديگر قادر به انجام هيچ كاري نيست، و كسي جز خداوند مالك امر و فرمان نيست[
با مراجعه به آيات ديگر قرآن ميتوان بر مقصود واقعي اين آيات دست يافت، زيرا از آيات مربوط به نشانههاي قيامت چنين استفاده ميشود كه نظام حاكم بر زندگي دنيوي به كلي دگرگون ميشود و اسباب و عوامل ظاهري از تاثير باز ميمانند علاوه بر اين، قرآن در آيات ديگري اين مطلب را با صراحت يادآور شده ميفرمايد :
« اِذْ تَبَرَّء الَّذينَ اتًَّبَعُوا من الذين اتبعوا وَرَأَوُا العَذابَ وَ تَقَطَعَتْ بِهِمُ الاَسْبابُ » بقره/166
]آنگاه كه پيروي شدگان از پيروان خود بيزاري ميجويند عذاب الهي را مشاهده كرده و اسباب (دنيوي) مقطوع و بي اثر ميگردند[
شاهد براينكه مقصود از بي اثر گرديدن اسباب و عوامل، مطلق اسباب نيست، بلكه موثر نبودن اسباب دنيوي است اين است كه در برخي از آيات قرآن، چيزهاي مفيد و غير مفيد در آن جهان را بيان نموده است .
3-آنچه نفع نمي رساند
الف : مال و ثروت
ب : فرزندان و خويشاوندان
چنان كه مي فرمايد :
« يَوْمَ لايَنْفَعُ مالٌ وَ لابَنُونَ » شعراء/ 88
]روزي كه مال و فرزندان سود نميبخشند[
در جاي ديگر مي گويد :
« لَنْ تَنْفَعَكُمْ اَرْحامَكُمْ وَ لا اَوْلاَدُكُمْ يَوْمَ القيامَهِ يَفْصِلُ بَيْنَكُمْ » ممتحنه/3
]روز قيامت ميان شما و خويشاوندان و فرزندانتان جدائي ميافتد، و آنان به شما سود نخواهند رساند[
4-عذر خواهي بي فايده است
« فَيَوْمَئِذٍ لايَنْفَعُ الذَّين ظَلَموا مَعْذِرَتُهُم و لاهُمْ يُسْتَعْتَبُونْ » روم/57
]دراين روز ( قيامت ) عذرخواهي ستم كنندگان به آنان سود نميبخشد و از آنان درخواست رجوع به حق نميگردد[
5- آنچه نفع ميبخشد
الف : قلب سليم
« اِلّا مَنْ اَتَي اللهَ بِقَلْبٍ سَليمٍ » شعراء /89
]مگر آنان كه با قلبي سليم به محضر الهي راه يابند[
در اينكه مقصود از قلب سليم چيست ؟ گفتهاند مقصود قلب پيراسته از شرك و شك يا آلودگي به گناه است در روايتي امام صادق (ع) ميفرمايد : مقصود قلبي است كه از حب دنيا پيراسته باشد.
گواه بر اين مطلب حديث معروفي است كه از پيامبر (ص) نقل شده است كه« حُبُّ الدُّنْيا رَأسُ كلِّ خَطيئَهٍ »
] علاقه به دنيا عامل و مايه هرگناهي است[ (مجمع البيان 4 /194)
ب : صدق و راستي
« قالَ اللهُ هذا يَوْمُ يَنْفَعُ الصّادِقينَ صِدْقهُمْ... » مائده /119
]خدا ميفرمايد امروز روزي است كه صدق و راستي راستگويان به آنان سود مي بخشد.. [
برخي از دوستان به يكديگر دشمني مي ورزند
نمونه ديگري از دگرگوني شرائط و روابط اين جهان در سراي ديگر اين است كه برخي از دوستي ها مبدل به دشمنيها ميگردد آنان كه در اين جهان به يكديگر محبت ميورزيدند درقيامت دشمن يكديگر ميشوند.
قرآن در اين باره ميفرمايد:
« اَلْاَ خِلّاءُ يَوْمَئِذٍ بَعْضُهُمْ لِبَعْضِ عَدُوٌّ الَّا الْمُتَّقينَ » زخرف/67
]دوستان (در دنيا) امروز برخي دشمن برخي ديگرند، مگر متقيان[
7- برخورد متقابل مؤمنان و كافران
قرآن كريم برخورد استهزاء آميز كافران را نسبت به مومنان در دنيا اين گونه يادآور شده است :
« اِنَّ الَّذينَ اَجْرَمُوا كانُوا مِنَ الَّذين آمَنوا يَضحَكونَ وَاذا مَرُّوا بِهِمْ يَتَغامَزونَ وَ اذَا انْقَلَبُوا اِلي اَهْلِهِمْ انْقَلَبُوا فَكِهينَ وَاذا رَاَوْهُمْ قالُوا انَّ هؤُلاء لَضَالّوُنَ » مطففين /32-29
]مجرمان از (روي تمسخر) به مؤمنان ميخندند و هرگاه مؤمنان از مقابلشان بگذرند، با ديده تحقير و استهزاء به آنان مينگرند، هرگاه گروه كافر به سوي خاندان يا همكيشان خود بر ميگردند شادمان و خندانند، و هرگاه مؤمنان را ميبينند ميگويند آنان از طريق صواب گمراهند[
اين وضع دنيوي كافران و برخورد آنان با مؤمنان است ولي در آخرت وضع كاملاً دگرگون شده و اين مؤمنانند كه به شقاوت و بدفرجامي كافران كه با دست خود آن را فراهم ساختهاند ميخندند چنان كه ميفرمايد:

« فَالْيَوْمَ الَّذينَ آمَنُوا مِنَ الكُفّارِ يَضْحَكُونَ عَلَي اْلاَرائِكِ يَنْظُرونَ هَلْ ثُوِّبَ الكُفّارُ ما كانُوا يَفْعَلُونَ » مطففين 36-34
]در اين روز ( قيامت ) مؤمنان به كافران ميخندند، و از جايگاه مخصوص خود به عذاب كافران مينگرند و ميگويند: اين عذابها نتيجه همان كارهائي است كه در دنيا انجام ميدادند ( و از آن جمله مؤمنان را به استهزاء مي گرفنتد..) [
نمونههاي ياد شده همگي بيانگر يك مطلب كلي است و آن اينكه اسباب و شرائط مؤثر در اين دنيا در رابطه با زندگي اجتماعي انسانها و برخوردهاي گوناگون آنان، از نظر سود و زيان دوستي و دشمني و ... در سراي ديگر دگرگون شده و مقررات و شرائط جديدي جايگزين آن ميگردد.
در اينجا دسته ديگري از آيات نيز وجود دارند كه حالات مختلف انسانها را در قيامت به گونهاي كلي يادآور شده است .
گروهي شادمان و خندان و گروه ديگري غمگين و افسرده .
عده اي سرافكنده و شرمگين برخي سرفراز و خشنود، جمعي سپيد رو و خوش منظر و گروهي زشت رو و بد منظر دستهاي از اصحاب يمين و دستهاي از اصحاب شمال و برخي نيز در رديف سابقان و مقربانند.
پرونده عمل برخي را به دست راست آنان و برخي ديگر را به دست چپ آنها ميدهند.

---

منشور جاويد ج 9
آية الله جعفر سبحاني